Sejarah PAS 9: P'raya Umum Pertama.

Gambar: mengundi dalam p'raya 1955

IBNU HASYIM: Fokus Sejarah PAS Siri 9

JAKARTA, menurut Berita APB no 94/th ke 8, pada 22 April 1953, di bawah tajuk ‘Alim Ulama Malaya Dan Soal Pemilihan Umum di Indonesia’. Berbunyi:

“Seluruh alim ulama Malaya dalam satu sidangnya yang diadakan di Selangor dan dikunjungi oleh para alim ulama Malaya dari berbagai tempat telah memutuskan, bahawa penyertaan umat Islam Indonesia di dalam pilihan raya umum yang akan diadakan di Indonesia nanti adalah fardhu ain hukumnya, dan adalah haram jika umat Islam Indonesia tidak ikutserta dalam pilihan raya umum nanti.”

Lebih jauh diterangkan bahawa keputusan alim ulama Malaya itu telah diperkuatkan pula oleh Majlis Syar’iyah atau Majlis Agama Islam di berbagai tempat di Malaya yang kedudukannya persis Mahkamah Islam Tinggi di Indonesia.

Begitu juga fatwa yang diputuskan oleh Muktamar Alim Ulama dan Muballigh Islam Se Indonesia pada 11-15 April 1953 di Medan, dan Keputusan Majlis Syura Pusat MASYUMI, melalui ketuanya K.H.A.Rahman Shihab dan sekretarisnya K.H.M.Saleh Saudi pada 24 Februari 1953 di Jakarta. MASYUMI ialah gabungan pertubuhan-pertubuhan Islam seluruh Indonesia. Untuk detail lanjut tentang fatwa dan lain-lain sila lihat buku ‘Personaliti Muslim’ GG Edar KL (1991).

Sebagai sebuah parti politik yang jelas bercita-cita untuk menegakkan negara Islam yang mengamalkan Islam secara menyeluruh di dalam setiap aspek kehidupan rakyatnya, PAS menggunakan landasan pilihan raya sebagai salah satu cara untuk mencapai cita-cita tersebut.

PAS menyertainya, berdasarkan kaedah fiqh yang mengatakan:

“Apabila bertemu dua mudharat, maka hendaklah dipilih yang lebih ringan.”

Tanpa menyertai pilihan raya umat Islam akan lebih mudah dikuasai oleh musuh-musuh Islam dan kuncu-kuncunya, yakni ditimpa oleh mudarat yang lebih besar dan berat. Oleh itu PAS akan tetap menyertai pilihan raya samada menang atau kalah dan belum bercadang akan memboikotnya.

Ada juga yang mengatakan tujuan PAS menyertai pilihan raya persekutuan yang pertama pada 27 Julai 1955, dengan harapan mempercepatkan langkah-langkah kemerdekaan Tanah Melayu sebagaimana yang diperjuangkan oleh UMNO pada masa itu. Hal ini juga berlaku hasil usaha PAS bersama National Convention pada 1954, maka British telah bersetuju supaya pilihan raya diadakan pada 27 Julai 1955 iaitu satu tarikh di antara 1954 yang dicadangkan oleh National Convention dan 1956 cadangan National Conference.

PAS pada 23 Januari 1955 telah membentuk Jawatankuasa Khas Pilihanraya dianggotai Dr Haji Abbas (Pengerusi), Abdul Hamid Sharif (Setiausaha), Cikgu Ahmad Awang, Abdullah Akin, Haji Zabidi Ali, Tuan Guru Haji Othman Yunus, Ustaz Abdul Wahab Nor, Ustaz Hassan Adli dan Haji Mansor JP (ahli-ahli) untuk mengendalikan gerak kerja PAS dalam pilihan raya tersebut.

PAS terus terjun mengharungi pilihan raya dengan merebut 11 dari 52 kerusi parlimen yang dipertandingkan. Iaitu satu di Pulau Pinang, Pahang dan Kedah. Dua di Selangor, tiga di Kelantan dan Perak. Calon PAS yang bertanding ialah Haji Zabidi Ali (Wellesley South atau Seberang Perai Selatan), Hassan Adli (Teluk Anson), Abdul Wahab Nor (Dinding), Tuan Guru Haji Ahmad Tuan Hussin (Krian), Zulkifli Mohamed (Selangor Tengah), Othman Abdullah (Kuala Selangor), Mohd Yassin Salleh (Semantan), Tuan Guru Haji Mokhtar Ahmad (Pasir Mas), Mohd Asri Muda (Kelantan Timor), Haji Nor Yusof (Kelantan Selatan) dan Mohd Salleh Shafie (Kedah Selatan).

Tetapi hasilnya, PAS cuma dapat satu kerusi parlimen sahaja, iaitu di kawasan Kerian Perak, melalui calonnya Tuan Guru Haji Ahmad Tuan Husin. (Juga satu lagi kerusi Perbandaran, atau Dewan Undangan Negeri Perak, di Parit Buntar atau dalam daerah Kerian. Calonnya yang menang ialah Encik Ahmad Kamal dari Kawasan Kerian Laut.)

Selebihnya di kerusi parlimen, dimenangi oleh Parti Perikatan melalui 34 calon Melayu UMNO, 15 calon Cina MCA dan 2 calon keturunan India MIC (Perikatan adalah gabungan dari 3 parti-parti tersebut). PAS berjaya memperolehi 3.9% undi parlimen dari jumlah 84.46% pengundi yang keluar mengundi. Maka tinggallah Tuan Haji Ahmad Tuan Husin, sebagai satu-satunya wakil pembangkang tunggal di parlimen, atau pada waktu itu disebut Dewan Perundangan Persekutuan.

Beberapa pandangan sebab-sebab kekalahan PAS dalam pilihan raya itu telah dikemukakan.

Menurut Ustaz Salehuddin Abdullah:

“Adalah disebabkan oleh ketidak upayaannya menembusi kubu UMNO yang sudah begitu kuat, lebih-lebih lagi rakyat pada masa itu sedang mabuk dengan angin kemerdekaan yang secara kebetulan bersesuain dengan isu yang dibawa oleh UMNO.”

Clive S Kessler pula berpendapat:

“Kekurangan organisasi pembangunan yang sampai ke kawasan pendalaman di mana kebanyakan daripada pengundi tinggal. Lagipun, sebagai sebuah parti politik yang baru muncul, PAS belum lagi berkemampuan meluas dan belum mempunyai rancangan dan organisasi yang teratur.”

Ustaz Kheider Khatib pula berpandangan:

“Kekalahannya adalah akibat daripada masalah kewangan.”

Di Kelantan PAS cuba rebut 3 kerusi parlimen atau Dewan Rakyat. Semuanya kalah belaka. Dua darinya hilang deposit, kecuali di Pasir Mas yang calonnya Haji Mokhtar.

Ustaz Amaluddin Darus mengulas:

Dua perkara besar telah dijadikan isu oleh UMNO untuk mengalahkan PAS.
Pertama: ‘Kita pun mahu Islam, tapi merdeka dulu!’ Kedua: ‘Masalah orang Cina yang berkongsi menyokong UMNO, itu adalah syarat Inggeris untuk memberi kemerdekaan pada Tanah Melayu. Kerana itu orang-orang Cina menolong kita, dan apabila kita dapat merdeka, orang-orang Cina kita campakkan seorang demi seorang ke laut’.

Ertinya, UMNO yang berkongsi kuasa dengan parti MCA dan MIC waktu itu adalah kerana terpaksa, sebab Inggeris takkan beri merdeka kalau hanya kepada bangsa Melayu atau yang beragama Islam saja. Inggeris gunakan strategi ‘pecah-pecah perintah’ dengan meniup api perkauman melalui UMNO dengan mudah, apabila mereka berjaya wujudkan ‘kuasa politik’ kepada bangsa-bangsa pendatang yang tak sepatutnya ada kuasa pada waktu itu.

Api perkauman ciptaan penjajah itulah yang ditiup oleh talibarut-talibarutnya, dari dulu sejak pilihan raya umum pertama hingga zaman kemuncaknya berlaku Peristiwa 13 Mei, dan sampai sekarang… Di Selangor PAS cuba merebut 2 kerusi parlimen tetapi gagal juga. Di kerusi Selangor Tengah terjadi pertandingan 3 penjuru. Iaitu Ustaz Zulkifli Muhammad dari PAS, Hasan Cek Lenggeng dari Parti Negara dan Lee Eng The dari Perikatan. Calon PAS dikatakan berpotensi baik.

Akhbar tempatan ‘Majlis’ 17 Jun 1955, sepuluh hari sebelum mengundi menyebutkan:

“Dengan kemunculan Zulkifli Muhammad seorang muda yang bijak bercakap, dan besar pengaruhnya dalam agama, dan memandang bahawa semua orang-orang Melayu beragama Islam sedang ia masuk di dalam soal itu, kemungkinan pihak Perikatan menag di kawasan itu adalah tipis.”

Tetapi ternyata keputusannya cuma dapat meraih undi sebanyak 1,311 sahaja, berbanding calon Perikatan sebanyak 5,652 dan calun Parti Negara cuma dapat 839 undi sahaja. Ramai orang Melayu Islam mengundi parti Perikatan, di mana calonnya adalah berbangsa Cina dari MCA. Begitu juga di Pulau Pinang, 4 kerusi dipertandingkan iaitu di George Town, Pulau Pinang, Seberang Perai Utara dan Seberang Perai Selatan dalam pilihan raya Persekutuan itu. PAS cuma bertanding satu kerusi sahaja. Itupun, satu lawan satu di kawasan yang jumlah pengundi Melayu ramai.

Dari jumlah pengundi 23,238, pengundi Melayu berjumlah 15,576, Cina 5,027, India 2, 585 dan lain-lain bangsa berjumlah 50 orang. Jumlah pengundi bukan Melayu tidak sampai ½ dari pengundi Melayu. Walaupun begitu calon PAS Haji Zabidi bin Haji Ali kalah di tangan parti Perikatan melalui calon MCAnya berbangsa Cina, Tay Hooi Soo dengan kelebihan undi 12,172, di mana PAS peroleh 3,525 berbanding Perikatan beroleh 15,697. (Sila lihat akhbar Warta Negara 12.6.1055)

Mengapa jadi begitu? Mengikut keterangan Haji Zabidi sendiri, memang awalnya beliau yakin menang, memandangkan pengundinya ramai Melayu. Tapi, last minit baru dia nampak kemenangan di pihak lawan. Antara sebab-sebabnya menurut beliau…

‘…pihak Perikatan sendiri yang berjaya mengadakan satu jentera pilihan raya yang lebih berkesan. Ranting-ranting UMNO boleh dikatakan telah ditubuhkan dan bergerak di kawasan kediaman Melayu. Sumber kewangan Perikatan dan UMNO sendiri lebih kukuh berbanding dengan PAS. PAS pula tidak mempunyai jentera pilihan raya yang berkesan memandangkan kesulitan kewangan yang dihadapi olehnya.

Ini disebabkan parti PAS baharu sahaja ditubuhkan. Dalam hal ini PAS kekurangan tenaga kerja dan kemampuan untuk mempercekapkan organisasinya. Di samping itu ahli-ahli PAS tidak mahu diri mereka dikenali sebagai ahli PAS kerana pengaruh UMNO adalah kuat dan mungkin mereka dipulaukan sekiranya diketahui mereka ahli PAS.’

Keterangan oleh Allahyarham Haji Zabidi sendiri dalam temutanya di rumahnya pada 25-11-1976. (Sila lihat ‘Politik Melayu Pulau Pinang 1945-1957’. Oleh Md Salleh bin Md Gaus. Terbitan Dewan Bahasa Dan Pustaka 1984).

Di Pulau Pinang juga, timbul isu menarik, khususnya di Seberang Perai, termasuk tempat PAS bertanding (Seberang Perai Selatan), mengenai fatwa dikeluarkan oleh beberapa pemimpin agama. Fatwa yang dikeluarkan bersama oleh Haji Abdullah Fahim iaitu Mufti Pulau Pinang dan Seberang Perai, Haji Mohd Salleh Masri, Ahli Majlis Penasihat Islam Pulau Pinang dan Seberang Perai dan Abdul Halim Al-Hadi, Guru Besar Daerattul Maarif Al Wattaniah, Kepala Batas Seberang Perai (Warta Negara 27.7.1955).

Mereka dikatakan disuruh oleh golongan tertentu dengan tujuan menyokongnya, bagi menguatkan perjuangan UMNO menuntut kemerdekaan (Utusan Melayu 25.7.1955 & Warta Negara 26.7.1955). Warta Negara 26.7.1955 menerbitkan sepenuhnya, antaranya menyebutkan:

‘…tiap-tiap pengundi yang beragama Islam lelaki dan perempuan yang mempunyai hak undi menurut undang-undang Pilihan Raya Persekutuan yang telah disahkan, wajib menjalankan hak undinya dengan turun ke tempat mengundi dan membuang undinya pada hari dan waktu yang telah ditetapkan, wajib hanya memilih calon yang terdiri dari orang Islam sahaja, sesiapa juga di antara orang Islam yang memberi hak undinya kepada orang yang bukan Islam adalah dianggap bahawa orang itu telah melakukan satu perkara yang berlawanan dengan kehendak ayat-ayat Allah…’

(Saya petik fatwa ini dari buku ‘Politik Melayu Pulau Pinang 1945-1957’ seperti yang disebutkan. Di nota kaki fatwa ini dituliskan,‘Mengenai Fatwa Pilihanraya selanjutnya, lihat lampiran L.’ Tetapi bila saya cari di lampiran L, saya nak lihat ayat-ayat Al-Qur’an selanjutnya, tak ada. Samada kesalahan itu disengajakan atau tidak, wallahu ‘aklam.)

Maka meloncatlah kata-kata setuju dari Ustaz Ahmad Awang, Timbalan Yang Dipertua PAS yang menyebutkan, ‘…bahawa fatwa itu dikeluarkan oleh orang-orang yang tidak menyebelahi mana-mana parti… (Lihat Warta Negara 26.7.1955).

Memang betul pun. Tetapi jelas fatwa tersebut tidak menguntungkan UMNO yang meletakkan calon MCA (bangsa Cina) di kawasan majoriti Melayu (pengundi bukan Melayu tak sampai 50% dari pengundi Melayu) untuk menentang calon Islam dari PAS dalam PRU I (1955) tersebut. Maka pemimpin-pemimpin UMNO Seberang Perai terpaksa cuba meyakinkan pengundi-pengundi Melayu-Islam bahawa fatwa tersebut salah. Mereka meletakkan tanggung jawab itu pada pemimpin-pemimpin PAS, yang mereka sifatkan sebagai penipu, pencuri dan buat dakyah palsu untuk kelirukan pengundi-pengundi UMNO di kampong-kampung (Lihat Utusan Melayu 25.7.1955).

Mereka menuduh PAS sebagai dalangnya. Mengapa? Kerana ada yang lebih menarik lagi… Lepas itu keluar pula fatwa penafian, juga dari Abdullah Fahim sendiri. Berbunyi:

‘…adalah memilih calon yang terdiri dari orang kafir yang terikat dengan UMNO itu tidaklah menjadi haram, bahkan itulah jalan yang dikehendaki masa dan siasah kerana mencapai kemerdekaan Tanah Melayu.’ (Warta Negara 25.7.1955)

Lagi, lebih menarik bila dinyatakan sekali bagaimana beliau sampai (boleh tersilap) mengeluarkan fatwa asal itu. Katanya…

‘Surat itu (fatwa asal yang ditandatangani oleh 3 tokoh agama), dibacakan kepada saya kerana katanya hendak menyokong dan menguatkan perjuangan menuntut kemerdekaan dan sebab itulah mereka datang meminta sokongan saya. Oleh kerana saya percaya di atas bacaannya (seolah-olah beliau tidak membacanya, main percaya saja), maka saya pun menurun tandatangan.’ (Lihat Utusan Melayu 25.7.1955).

Penafian itu tidak disetujui oleh 2 lagi penandatangan fatwa asal iaitu Mohd Salleh Masri dan Abdul Halim Al-Hadi. Mereka menekankan, di mana ayat-ayat dalam fatwa itu cukup terang dan jelas tiada berhajat kepada takwil lagi. (Warta Negara 25.7.1955). Mereka mensifatkan penafian itu terpaksa oleh ‘sesuatu sebab tertentu’. Ada yang menyebutkan penafian itu dibuat oleh orang lain bukan dari Abdullah Fahim, orang yang mahu menjaga kepentingan UMNO.

Menurut keterangan Sheikh Ali Baldram, ada pendapat yang mengatakan, surat penafian itu dibuat oleh Ahmad bin Haji Abdullah, iaitu anak Abdullah Fahim sendiri, atas nama ayahnya. Tujuannya ialah untuk meletakkan tanggungjawab itu ke atas PAS dengan menjaga politik UMNO sendiri.

Kesimpulan mengenai isu tersebut…

Pertama: Kesan dari penafian itu, boleh membantu memulihkan pengaruh UMNO, dan cuba meletakkan keburukannya kepada PAS. Kerana dikatakan Abdullah Fahim sendiri mendakwa orang yang datang menemuinya itu adalah bukan orang UMNO.

Kedua: Melihat kepada surat penafian itu tanpa merojok kepada mana-mana ayat Qu’ran walaupun beliau seorang Mufti yang berwibawa, maka surat itu dibuat bukan dari jabatan atau jawatannya sebagai Mufti, ataupun dibuat secara tergesa-gesa atau seperti yang disebutkan, ‘terpaksa oleh sesuatu sebab tertentu’.

Ketiga: Pada saya, biasa la tu… Memang dalam negara sekular di bawah penjajah, kuasa politik lebih berkuasa dari kuasa agama. Kerana UMNO atau Perikatan adalah parti ‘anak didik’ penjajah, maka penjajah pasti cuba menentukan kemenangannya dengan memperalatkan jawatan atau jabatan agama. Bahkan pemimpin-pemimpin warisan penjajah yang memerintah negara ini pun, otaknya masih berselepet dan berselaput macam penjajah… kadang-kadang berlagak lebih dari tuan penjajahnya itu!

Berbalik kepada kemenangan calon tunggal PAS satu di parlimen dan satu di negeri dalam kawasan Kerian Perak. Bagaimana boleh menang, sedangkan waktu itu jumlah ahli PAS tak lebih dari 100 ahli sahaja? Calon Persekutuan (parlimen) PAS yang menang Tuan Haji Ahmad Tuan Husin, waktu itu memegang jawatan Bendahari Agung PAS, datang dari Kampung Pokok Sena Kepala Batas, Seberang Perai. Beliau menjadi Tok Guru pondok di kampong tersebut.

Menurut Allahyarham Ustaz Uthman Hamzah, seorang bekas pemimpin Hizbul Muslimin (yang diharamkan pada Ogos 1948) dan petugas di pejabat Agung PAS hingga ke akhir hayat, tidak ada apa-apa rahsia kemenangan YB tersebut kecuali beberapa sebab berikut:

Pertama: Kerana pengundi bangsa asing amat kecil jumlahnya dari pengundi Melayu Islam berbanding di tahun 60an hingga sekarang.

Kedua: Perasaan mahukan kemerdekaan berlunaskan Islam masih bersih, tidak dijejaskan oleh sebarang kepura-puraan seperti yang disarankan kepada umum sekarang.

Ketiga: Keadaan dan sikap beliau yang begitu sederhana dan tawadhuk. Yang menarik, dikatakan beliau tidak pernah meminta dirinya diundi sepanjang kempen pilihan raya, kecuali menerangkan tujuan PAS menyertai pilihan raya. Iaitu hendak menyuarakan keinginan bangsa Melayu yang mahukan kemerdekaan berlunaskan Islam selaras dengan kehendak rakyat waktu itu, menyebabkan beliau lebih dihormati ramai.

Hal ini berbeda dengan calon Perikatan Tuan Haji Sulaiman Palestin, juga datang dari Seberang Perai tinggal di daerah Bukit Mertajam, dikatakan ‘bersikap bongkak’, ‘bermulut bacul’ dan suka merendah-rendahkan calon PAS. Pernah dikatakan calon PAS itu ‘buta bahasa Inggeris’ sedangkan di Dewan Rakyat hanya guna bahasa Inggeris. Tambahan pula, Tuan Haji Ahmad adalah bekas guru kepada Tuan Haji Sulaiman, menyebabkan ramai pengundi-pengundi bersimpati termasuk ahli-ahli UMNO sendiri.

Keempat: Dikatakan UMNO pada masa itu, ahli-ahlinya masih belum berani mengugut, belum ‘pandai menipu’ dan belum ada projek-projek yang hendak disogokkan kepada rakyat, samada bersifat keduniaan atau keagamaan.

Kelima: Ialah kerana Tuan Guru tersebut berketurunan Banjar, sesuai dengan jumlah pengundi terbesar di situ adalah suku-kaum Banjar di samping suku-kaum Melayu dan Jawa. Apalagi bila orang Banjar lebih cenderung kepada perjuangan Islam.

Perjuangan Tuan Guru Haji Ahmad adalah perjuangan PAS, kerana kasihnya pengundi-pengundi Kerian kepada beliau menyebabkan mereka juga sokong PAS. Mungkin itu juga sebabnya mereka sokong calon yang dipilih oleh PAS Encik Ahmad Kamal (atau Mohd Kamal Ahmad) di dewan negeri, walaupun pengundi-pengundi itu masih belum jadi ahli PAS. Encik Ahmad Kamal juga menjadi YB tunggal di Dewan Undangan Negeri Perak, antara satu-satunya negeri yang dapat kerusi dalam PRU pertama 1955 di Malaya.

Rujukan:

1.Akhbar ‘Majlis’ 17 Jun 1955.

2.Akhbar Utusan Melayu 25.7.1955.

3.Warta Negara 26.7.1955.

4. Md Salleh bin Md Gaus. ‘Politik Melayu Pulau Pinang 1945-1957’. Terbitan Dewan Bahasa Dan Pustaka 1984).

5. Risalah cenderamata sempena Muktamar Agung PAS ke 38.10-12 April 1987

6. Faridah binti Ali, Sejarah Awal Perkembangan Parti Islam Se Malaya (PAS) di Kelantan 1953-1959, Latihan Ilmiah Sarjana Muda, Universiti Kebangsaan Malaysia, 1979.)

7. Warta Negara 16.7.1955

Tambahan I:

Manifesto Persatuan Islam Se-Malaya

Siasah (Politik).

1. Menyemak dan menyusun semula perjanjian Persekutuan Tanah Melayu bagi disesuaikan dengan hasrat rakyat.
2. Berusaha supaya sekalian ahli-ahli Majlis Mesyuarat, samada Majlis Mesyuarat Persekutuan, Negeri, Jajahan Selat dan Bandaran hendaklah semua sekali dipilih oleh rakyat.
3. Mengakui kedaulatan Duli-duli Yang Maha Mulia sebagai Raja-raja yang berpelembagaan.
4. Berusaha menghapuskan dasar pintu terbuka, yakni menahan kemasukan orang dagang ke Tanah Melayu yang merbahayakan kedudukan anak negeri.
5. Menjamin kebebasan beragama dan hak asasi manusia.
6. Berusaha dengan sungguh-sungguh supaya bahasa Melayu diamalkan benar-benar sebagai bahasa rasmi kerajaan dan kebangsaan.
7. Berusaha supaya tiap-tiap orang hanya mempunyai satu taraf kerakyatan sahaja.
8. Berusaha dan berikhtiar dengan bersungguh-sungguh bagi menjapai kemerdekaan Malaya dengan secepat mungkin.
9. Berikhtiar bersungguh-sungguh supaya peraturan-peraturan Islam dapat dijalankan dalam masyarakat dan urusan pemerintahan dari satu masa ke satu masa hingga terlaksananya cita-cita Islam.

Ikhtisad (Ekonomi).

1. Berikhtiar dengan bersungguh supaya dapat didirikan usaha-usaha untuk kemajukan pertanian, perusahaan, perniagaan dan pelayaran.
2. Menghapuskan perniagaan yang berupa pembolotan ekonomi (monopoli).
3. Berikhtiar supaya negara tidak berharap semata-mata kepada luar negeri untuk kehidupan rakyatnya.
4. Berikhtiar mengadakan rancangan dan usaha yang tegas membantu perkembangan ekonomi orang-orang Melayu.
5. Berikhtiar supaya penanaman modal luar dapat dihadkan.
6. Berikhtiar mengecilkan perbelanjaan negara dengan seberapa kecil yang boleh, dengan memotong segala perbelanjaan-perbelanjaan yang tidak mustahak.
7. Berikhtiar mengadakan peraturan-peraturan untuk melindungi hak-hak tani, nelayan, buruh, perniagaan, perusahaan dan sebagainya.

Ketenteraan.

1. Berusaha supaya diadakan satu askar kebangsaan sahaja untuk menjamin keselamatan negara.
2. Berusaha supaya askar-askar luar dikurangkan dengan seberapa banyak yang boleh dan tempatnya diganti dengan askar-askar kebangsaan sahaja.
3. Berikhtiar dengan sehabis tenaga supaya darurat dapat ditamatkan dan undang-undang darurat dimansuhkan.
4. Berusaha supaya diadakan perkhidmatan negara (Nasional Servise) untuk menjamin keselamatan negara.
5. Menggalakkan supaya rakyat suka mengambil bahagian dalam pertahanan negerinya (civil defence).

Pelajaran dan Pendidikan.

1. Mengambil langkah supaya tiap-tiap kanak mendapat pelajaran percuma yang bersesuai dengan kemajuan.
2. Pelajaran Agama Islam hendaklah diberikan kepada kanak-kanak yang beragama Islam.
3. Berikhtiar supaya pemerintah dapat mengadakan sekolah-sekolah dewasa dengan seberapa segera terutama pada bahagian pertukangan dan ekonomi.
4. Berikhtiar dan berusaha supaya sekolah-sekolah Melayu yang ada sekarang ini menjadi pokok bagi sekolah negara dengan memperluas dan mempertinggikan tingkatan darjah dan pelajarannya sesuai dengan dasar pelajaran.

(Sumber: Faridah binti Ali, Sejarah Awal Perkembangan Parti Islam Se Malaya (PAS) di Kelantan 1953-1959, Latihan Ilmiah Sarjana Muda, Universiti Kebangsaan Malaysia, 1979.)

Tambahan II:
Manifesto Parti Perikatan: UMNO-MCA-MIC

1. Pentadbiran.

Berusaha mengisi sebahagian besar jawatan-jawatan tinggi dalam pentadbiran dengan anak negeri ini dalam masa tempoh perkhidmatan yang pertama. Tidak membenarkan lagi pengambilan pegawai-pegawai berdagang dengan tidak setahu dan seizin Majlis Mesyuarat Kerja Federal. Memberi kemudahan kepada pegawai-pegawai anak negeri berlatih untuk dinaikkan ke pangkat-pangkat yang lebih tinggi. Memberi lebih banyak scholarship-scholarship lagi kepada pegawai-pegawai anak negeri dan kepada penuntut-penuntut yang baru lepas sekolah, dan melindungi hak-hak pegawai yang telah bersara.

2. Tanam-tanaman.

Menanam bahan-bahan makanan cukup untuk keperluan penduduk-penduduk negeri ini. Memperbaiki cara jual beli, jalanraya-jalanraya dan pengangkutan untuk kepentingan petani-petani. Membanyakkan jenis tanaman-tanaman, istimewa mengkaji bagaimana tembakau dan tebu boleh ditanam dengan cara besar-besaran. Memberi pinjaman wang kepada pekebun-pekebun kecil bagi menggalakkan mereka menanam koko, kopi, teh, kelapa dan kelapa sawit. Memberi bantuan kepada petani-petani seluruhnya menerusi bank tanah dan lain-lain alat pekerjaan. Menjamin bank petani-petani itu atas tanahnya dengan mengubah cara memberi tanah-tanah kepada pekebun-pekebun kecil untuk menanam pokok-pokok getah baharu.

Menjamin pekebun-pekebun sayur hak dan tanahnya dengan mengubah cara memberi tanah kepada mereka dan cara mengeluarkan lesen sementara kepada cara geran pajak. Memperbaiki perusahaan kelapa dengan memberi pekebun-pekebun kecil kelapa jenis yang lebih baik dan rancangan taliair yang lebih memuaskan hati. Meneruskan dasar mencegah tanah dari lari dan menambahkan kesuburan tanah seperti memulihkan semula kawasan-kawasan kebun-kebun kelapa yang ditinggalkan oleh tuan-tuannya, dan memperhebatkan penyelidikan tentang tanam-tanaman, dan mendesak kerajaan-kerajaan negeri melaksanakan hasil-hasil penyelidikan itu, istimewa untuk faedah-faedah pekebun kecil.

3. Kewangan dan Ekonomi.

Berusaha supaya kewangan negeri berasaskan atas dasar ekonomi yang tegap dan anggaran belanjawan yang berimbangan. Mengurangkan perbelanjaan dan menambahkan khazanah negeri. Mengenakan cukai yang adil dan samarata pembahagiannya. Memeriksa semula bayaran-bayaran cukai atas barang-barang masuk dan keluar. Menarik modal luar negeri masuk ke dalam negeri ini. Mendapatkan pinjaman wang dari rakyat negeri ini untuk meluaskan rancangan-rancangan kebajikan am.

Mendirikan sebuah bank pusat. Mendirikan sebuah bank tanah. Membanyakkan jenis-jenis tanaman-tanaman dengan bantuan bank tanah. Menggalakkan pekebun-pekebun getah menanam semula dan menanam baharu kebun-kebun getah mereka dengan benih yang mengeluarkan hasil yang banyak. Mengadakan satu dasar yang sama dalam semua negeri-negeri dalam Persekutuan berkenaan cara menguntukkan tanah-tanah bagi dilombong, menggalakkan penanaman modal dan mencari tanah-tanah bijih untuk dilombong dan memperbaiki cara-cara melombong. Menambah kawasan tanah-tanah sawah yang cukup rancangan taliairnya dan bajanya serta menjamin penanam-penanam padi pendapatan yang adil atas jerih payahnya.

Meminda undang-undang cukai pendapatan bagi menggalakkan perusahaan-perusahaan baru ditubuhkan. Berikhtiar memberi kuasa elektrik yang cukup bagi kegunaan perusahaan-perusahaan dan petani-petani seluruhnya. Mengadakan pengangkutan jalan-jalan raya, keretapi dan udara yang murah, cekap dan tahan. Berikhtiar memberi kerja-kerja kepada buruh seluruhnya, memberi kemudahan-kemudahan kepada buruh berlatih bagi menyesuaikan diri mereka dengan kerja yang mereka buat. Menukar kerja-kerja buruh kepada kerja-kerja yang lain pada waktu meleset untuk membantu penderitaan yang mereka alami dan… Mengambil langkah bagi membantu orang-orang Melayu memperbaik kedudukannya dalam lapangan ekonomi.

4. Pelajaran.

Memberi perhatian yang istimewa kepada soal-soal pelajaran. Mengubah corak pelajaran dengan memberikan corak Malaya. Menambah bilangan orang yang tahu membaca dan menulis. Menambah kemudahan-kemudahan pelajaran termasuk mendirikan bangunan-bangunan sekolah yang murah harganya dan memberi pelajaran pada sebelah pagi dan petang. Menambah bilangan sekolah-sekolah menengah moden dan sekolah-sekolah latihan. Memberi bantuan wang kepada sekolah-sekolah agama Islam. Meluaskan perkembangan sekolah-sekolah anak negeri. Menghormati perkembangan sekolah-sekolah, bahasa-bahasa dan kebudayaan tiap-tiap bangsa yang tinggal dalam negeri ini.

Mengkaji semula undang-undang pelajaran tahun1952 dan kertas putih tentang pelajaran Majlis Mesyuarat Undangan Federal November 67 tahun 1954. Mengkaji semula undang-undang melesen dan mendaftar syarikat-syarikat perniagaan dan perusahaan yang dijalankan kuatkuasanya bagi mendapatkan wang untuk pelajaran. Melatih guru-guru dalam negeri ini. Memberi pelajaran permulaan dengan percuma dengan secepat mungkin. Menubuhkan sebuah jenis sekolah kebangsaan yang dapat diterima oleh rakyat ini, yang dapat menggalakkan perkembangan kebudayaan, ekonomi, sosial dan politik rakyat negeri ini ke arah mencipta suatu bangsa yang memakai bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan.

Menggalakkan geraka-gerakan di sekolah-sekolah seperti gerakan-gerakan pengakap lelaki dan perempuan dan pasukan-pasukan kedet. Menggalakkan perkembangan sekolah-sekolah private dan rakyat. Mendesak supaya diadakan lebih banyak kuliah-kuliah pengajian di Universiti of Malaya di Persekutuan. Menggalakkan perkembangan-perkembangan universiti-universiti dalam negeri ini, dan memberi layanan yang sama kepada seluruh sekolah-sekolah bantuan kerajaan berdasarkan dengan keadaan kewangan Persekutuan.

5. Darurat.

Berusaha menamatkan darurat dengan seberapa segera dengan menawarkan kepada pengganas-pengganas komunis pengampunan beramai-ramai dan kalau tindakan itu tidak berjaya, akan mengumpulkan segenap tenaga dan meminta bantuan dari luar negeri bagi memperhebat perang melawan pengganas-pengganas. Meminta Britian dan Amerika Syarikat bantuan wang yang lebih besar untuk perang melawan pengganas-pengganas, dan… Mengkaji semula undang-undang darurat bagi memansuhkan fasal-fasal yang didapati berlawanan dengan kepentingan rakyat negeri ini.

6. Perikanan.

Mengadakan penyiasatan yang segera tentang kehidupan nelayan-nelayan dengan maksud menambah pendapatan mereka. Berusaha membantu dalam menambah penangkapan ikan dengan cara yang lebih baik. Memberi kemudahan-kemudahan menyimpan ikan-ikan dan pengangkutan bagi perusahaan ikan. Memperbaiki cara jual beli dengan mendirikan lembaga-lembaga jual beli atau syarikat-syarikat kerjasama, dan… Membantu mencarikan nelayan-nelayan pekerjaan dalam musim gelora.

7. Perumahan.

Menggalakkan pembangunan-pembangunan rumah-rumah yang murah untuk dijual atau disewakan kepada orang-orang yang berpedapatan rendah dengan syarat-syarat yang senang supaya membersihkan kawasan-kawasan sesak, dan… Menggalakkan syarikat-syarikat perumahan bukan kerajaan mendirikan rumah-rumah.

8. Jabatan Perkhidmatan Penerangan.

Menggalakkan Jabatan Perkhidmatan Penerangan termasuk bahagian akhbar, penyiaran radio dan filem unit. Menjadikan jabatan itu sebuah jabatan yang dikendalikan oleh kerajaan Persekutuan dan mengisi semua jawatan-jawatan yang tinggi dengan rakyat negeri ini. Menjadikan radio Malaya sebuah lembaga seperti BBC di Britian. Berusaha supaya filem unit dijadikan atas dasar perniagaan supaya ia tidak lagi bergantung kepada kerajaan atas perbelanjaannya. Mengadakan suatu jabatan penerangan yang cekap di rumah Malaya, London, dan jabatan itu diketuai oleh seorang rakyat negeri ini. Memberi nasihat dan pimpinan kepada rakyat menerusi bahagian perhubungan raya, dan… Membuat penerangan-penerangan bagi menarik pelawat-pelawat mengunjungi negeri ini.

9. Buruh.

Menjamin buruh mendapat layanan yang adil. Mengadakan kerja-kerja bagi semua buruh. Memberi kemudahan-kemudahan berlatih kepada semua buruh, bagi membolehkan mereka memperbaiki tarafnya. Menukar kerja buruh kepada kerja-kerja yang lain dalam masa meleset. Mengkaji semua undang-undang provident fund buruh dengan maksud membolehkan mereka dapat mengambil wang simpanan mereka dengan segera kalau mereka perlu wang sangat-sangat. Menggalakkan perkembangan-perkembangan kesatuan-kesatuan buruh yang sihat dan kuat bagi membolehkan mereka melindung kepentingan-kepentingan, dan… Menggalakkan kedai-kedai syarikat kerjasama di kebun-kebun getah dan lain-lain kawasan, kalau dikehendaki diluaskan.

10. Tanah.

Mengadakan penyiasatan tanah di seluruh Persekutuan. Membantu petani-petani mendapat tanah bagi bercucuk tanam. Membantu petani-petani menerusi bank tanah dan lain-lain alat kerajaan. Mengubah cara memberi tanah dari cara lesen sementara kepada cara geran pajak. Meluaskan tanah simpanan Melayu kalau didapati tanah-tanah simpanan mereka tidak cukup atau tidak sesuai untuk bercucuk tanam. Mendesak kerajaan-kerajaan negeri menguntukkan tanah-tanah simpanan itu bagi membolehkan orang-orang Melayu membuka kampong-kampung baru yang moden. Memajukan tanah-tanah orang Melayu yang belum dibuka itu. Mengkaji semula bayaran cukai tanah. Menggalakkan petani-petani menambah jenis tanaman-tanaman dengan menurunkan bayaran cukai tanah kalau perlu dan mengadakan rancangan-rancangan memberi tanah kepada orang-orang yang tidak mempunyai tanah dan mengadakan mata pencarian bagi rakyat dengan bertani dalam masa meleset.

11. Pemerintahan Tempatan.

Menubuhkan majlis-majlis mesyuarat bandaran di bandar-bandar yang sekarang tidak mempunyai majlis-majlis mesyuarat bandaran dan yang difikirkan patut mempunyai majlis-majlis mesyuarat itu. Mempercepatkan perlaksanaan undang-undang memberi hak kuasa kewangan kepada pemerintahan-pemerintahan tempatan. Mendirkan majlis-majlis mesyuarat kampong yang semua ahli-ahlinya termasuk pengerusi-pengerusinya dipilih oleh orang ramai. Mendirikan di tiap-tiap jajahan dua buah majlis mesyuarat, pertama Majlis Mesyuarat Bandaran dan kedua Majlis Mesyuarat Kawasan Luar Bandar.

12. Perubatan dan Kesihatan.

Menjalankan rancangan meluaskan dan memperbaiki perkhidmatan-perkhidmatan perubatan dan kesihatan secepat mungkin. Menambah perkhidmatan-perkhidmatan perubatan dan kesihatan di kawasan-kawasan luar bandar. Menambah bilangan hospital-hospital dan memperbaiki kemudahan-kemudahan di dalamnya. Menjalankan gerakan secara besar-besaran terhadap penyakit batuk kering, untut, puru dan kekurangan zat makanan. Mengadakan dari semasa ke semasa kursus latihan semula untuk doktor-doktor istimewa, doktor-doktor saudagar, jururawat, hospital assistan dan bidan-bidan. Menggalakkan kerjasama yang rapat di antara doktor-doktor saudagar dan kakitangan-kakitangan hospital. Menggalakkan doktor-doktor saudagar mendirikan kelinik. Merancang rawatan-rawatan, pakar-pakar perubatan dan kesihatan bagi memberi nasihat tentang kesihatan kepada negeri ini. Berusaha menambah bilangan doktor-doktor tempatan berlatih keluar negeri dalam ilmu kedoktoran yang tinggi. Mengadakan hubungan yang rapat dengan pertubuhan kesihatan dunia bangsa-bangsa bersatu untuk mendapatkan bantuan dan nasihat.

13. Politik.

Mengekalkan dan memelihara kedudukan Raja-raja Melayu sebagai ketua-ketua yang berpelembagaan dalam negeri mereka masing-masing. Mendesak supaya sebuah suruhanjaya istimewa yang bebas dilantik bagi menyiasat perubahan-perubahan perlembagaan dengan tidak mengusik kedudukan Raja-raja Melayu dan kepentingan-kepentingan orang Melayu yang istimewa. Mengesyorkan supaya suruhanjaya ini mengkaji soal kerakyatan dalam negeri ini dengan maksud supaya soal ini dapat diselesaikan dengan memuaskan hati. Memeriksa semua soal kemasukan orang-orang dagang dengan maksud kepentingan-kepentingan orang Melayu dan rakyat negeri ini yang bukan Melayu dapat dipelihara.

Menjadikan Bahasa Melayu sebagai Bahasa Kebangsaan dalam ertikata yang sebenarnya dalam tempoh 10 tahun, dan mendirikan Majlis Bahasa Melayu. Memberi pengakuan bahawa rakyat negeri dan orang-orang yang bukan Melayu boleh memelihara bahasa-bahasa dan kebudayaannya. Mentadbir dua buah dewan undangan. Pertamanya Dewan Orangramai yang semua ahlinya dipilih dan kedua Dewan Pertuanan. Berusahasa supaya Dewan Orangramai yang semua ahli yang dipilih itu didirikan dalam masa tempoh perkhidmatan yang pertama yang melindungi seberapa yang dapat hak-hak dan kepentingan-kepentingan kaum-kaum yang kecil bilangannya.

14. Perkhidmatan Kebajikan Masyarakat.

Memeriksa semua perkhidmatan kebajikan masyarakat yang ada sekarang ini dengan maksud memperbaiki dan meluaskan lagi sesuai dengan keadaan kewangan negeri ini dan keperluan rakyat seluruhnya. Menggalakkan pemuda-pemuda mengambil kecenderungan yang bersungguh-sungguh dalam gerakan yang mendatangkan faedah bagi mereka dan negeri ini. Menyokong pertubuhan-pertubuhan sukarela yang menyumbangkan pekerjaan-pekerjaan kebajikan untuk rakyat dan mengadakan sebuah pertubuhan pusat bagi menasihatkan kerajaan atas soal-soal sosial. Menyusun semula dan memperbaharui alat-alat pentadbiran Jabatan Kebajikan Masyarakat.

Mengisi jawatan-jawatan yang tinggi dalam Jabatan Kebajikan Masyarakat dengan rakyat negara ini. Memberi galakan supaya rakyat cenderung dalam suasana kemajuan masyarakat. Mencegah jemaah-jemaah haji dari kena tipu dengan mengadakan kapal-kapal. Mendirikan sebuah pejabat. Memberi kemudahan-kemudahan kebajikan, kesihatan di Judah dan di Mekah serta di kapal-kapal, mendirikan hotel-hotel dan kantin-kantin di Judah dan di Mekah. Melantik sebuah suruhanjaya bagi mengkaji soal-soal yang berhubung dengan jemaah haji.

15. Merancang bandar dan kawasan luar bandar.

Mengambil langkah dalam mengadakan perancangan bandar-bandar dan kawasan-kawasan luar bandar meliputi seluruh Persekutuan, dan mengadakan satu dewan perancang pusat bagi menyatukan kerja-kerja merancang yang dijalankan oleh pemerintahan tempatan dan mengadakan suatu rancangan kemajuan yang satu bagi seluruh negeri ini.

(Sumber: Warta Negara 16.7.1955)